- Dette er ikkje ein kopi

Kjære Kristina Kjeldsberg Å ikkje like eller vere samd i Heddajuryens dom over teatersesongen, er heilt legitimt. Det er mange dyktige kollegaer der ute som fortener honnør og prisar for kunstnarlege bragder. Eg skal ikkje meine noko om det var rett anerkjenne The Book of Mormon for sine prestasjonar, til det er eg for uhilda.

Men det eg kan og vil meine noko om, er kva for arbeid som ligg bak ei oppsetjing som The Book of Mormon. Det Norske Teatret har opparbeidd seg eit omdømme i det internasjonale feltet som gjer at teateret faktisk er i posisjon til å få rettane til å setje opp ei framsyning som The Book of Mormon. I dette ligg det ein honnør til dei kunstnarane som finst her heime og som opphavsmenn meiner tilfører verket kvalitet. Vi har kjøpt ein såkalla non-replica versjon, som inneber at vi ikkje har sterke føringar på korleis vi vel å løyse regi, scenografi og kostyme. Dette er ikkje ein kopi. Å hevde noko slikt, er å ikkje ha følgd med i timen. Som regissør arbeider vi ofte med verk som har vore sett opp på andre scenar, også i andre land. Men vi kopierer ikkje nødvendigvis kvarandre av den grunn, gjer vi vel? Den finnest rett nok nokre titlar eller verk som er underlagt strenge føringar. Til dømes kjem alle titlane i Becketts katalog med klare retningslinjer og alle teater rundt om i verda som ønskjer å spele hans dramatikk er nøydde til å halde seg til desse. Men vi spelar han jo like fullt.

Og – ja – The Book of Mormon blir spela andre stader i verda og er såleis ikkje særleg spesiell. Det same gjeld for Brecht, Shakespeare og Ibsen. Men vi bruker jo aldri det som argument for ikkje å setje desse på våre heimlege repertoar likevel. Og vi omset også desse til nynorsk. Halldis Moren Vesaas leverte mange strålande gjendiktingar for teateret gjennom eit imponerande arbeid for å få dramatiske verk til å passe inn på scenane hos oss. Ho vann prisar for sine scenetekstar, og for desse blir ho hugsa som ei av det store skapande kreftene i norsk teater. Hennar arbeid for vårt språk er noko vi skal vere stolte over. Ikkje påstå at det er kopiering. For det har verdi å sjå internasjonal dramatikk på vårt eige mål. Argumenta dine om kopiering og at framsyninga blir spelt i andre land dekker over ei form for elitisme som eg har vanskar med å forstå. At vi er ein nasjon som ser verdien av å ha eit teatertilbod for oss som bur her, er eit trekk ved det norske samfunnet som eg vel å tolke positivt. Med det følgjer at ein tenåring frå Bøler faktisk kan ta t-banen ned til teateret og sjå The Book of Mormon, Romeo og Julie eller for den del Utafor til summen av ein kinobillett. Det er demokratisk og er for dei fleste langt meir praktisk og økonomisk enn å reise ut av landet for å sjå teater. Store overføringar over kulturbudsjettet rustar norsk teater og gir breidde, skapande krefter og kvalitet som gjer at vi nordmenn ikkje treng å dra andre stader for å sjå godt teater. Dette fører vidare til at vi uansett farge i det politiske landskapet kan halde på armlengde-prinsippet i kulturpolitikken her i landet. Mitt kjennskap til kulturpolitikk seier også at høgt besøk ved norske teater aldri har ført eller vil føre til kutt over budsjetta. Tvert i mot. Og med eit sterkt norsk teater som kjennest relevant for store deler av folket, så er eg viss på at politikarar frå heile partivifta utelukkande vil sjå positivt på ei slik utvikling og vi kan bruke pengar på å strekke oss enda lenger i utviklinga av scenekunsten.

Eg vil snu om på argumentasjonen din og påstå at The Book of Mormon i alle høgaste grad er ei framsyning som treng Det Norske Teatret (og altså statleg støtte) for å kunne bli presentert i Noreg. Vi opplevde nemleg overhovudet ikkje at vi satt på ein såkalla kassasuksess. Opp mot premieren følgde den heilt normale salskurver for ein Hovudscenepremiere. Det var først i den augneblinken at publikum og kritikarar kunne sjå kva for ein kvalitet det kunstnarlege laget i denne oppsetjinga hadde å vise til at vi kunne slå fast at dette ville bli ein publikumssuksess. Og det skuldast kvaliteten i framsyninga – slik ho er laga for Det Norske Teatret av scenekunstnarar som er gode. Repertoarpolitisk er framsyninga heilt rett for nettopp Det Norske Teatret. Religionskritikk og religionsdebatt er tema som har opptatt oss gjennom dei siste tiåra. The Book of Mormon er ein skarp, vittig og intelligent kommentar til dette og eit opplagt repertoarval i eit hus som vårt. At den i tillegg er populær og sender nye publikummarar til teaterhuset er ikkje noko vi klarer å sjå provokasjonen i. Men når det er sagt, 4 av 5 som kom innanfor dørene våre i 2017 valde seg ein annan tittel, noko som fortel oss at vi blir opplevd som relevant for teaterpublikummet. Likevel, i ettertid kan vi kalle den ein suksess, men denne formelen er ikkje vasstett. Det er ofte først i ettertid ein kan slå slikt fast.

For å vere ærleg; eg trur at skepsisen til at The Book of Mormon vinn prisen ligg i at den representerer en sjanger som ikkje har for vane å hente heim prisar. Ser ein bort frå at den er ein musikal, er det lite ved sjølve framsyninga som skil seg vesentleg frå alle andre titlar som vi finn blant tidlegare Heddapris-vinnarar i kategorien Årets framsyning.

Mvh Erik Ulfsby